วัสดุอัจฉริยะ (Smart Material) เป็นส่วนหนึ่งของวัสดุศาสตร์ (Material Science) ซึ่งใช้ฟิสิกส์ เคมี และวิศวกรรมเพื่อศึกษาว่าวัสดุก่อตัวขึ้นอย่างไร คุณสมบัติทางกายภาพของวัสดุ ฯลฯ เพื่อค้นหาและพัฒนาวัสดุใหม่และการใช้งานใหม่ 'ตอบสนอง' ในการควบคุมและย้อนกลับได้ ผลิตภัณฑ์ ปรับคุณสมบัติอันเป็นผลมาจากการกระตุ้น เช่น ความร้อน ความดัน และแสง โลหะผสมที่สามารถจดจำรูปร่างของมันได้ กระจกที่เปลี่ยนสีเนื่องจากแสงแดด และเซ็นเซอร์ที่แปลงระหว่างสัญญาณทางกลและทางไฟฟ้า (เพียโซอิเล็กทริก)
หัวข้อนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่ สถาบันวิจัยและพัฒนาทั่วโลกกำลังดำเนินการเกี่ยวกับวัสดุและการใช้งานใหม่ ๆ เช่น ใยแมงมุมสังเคราะห์ที่แข็งแรงกว่าเหล็กมาก แต่ยังคงความยืดหยุ่น สามารถนำไปออกแบบเกราะกันกระสุน หรือการแทนที่ผิวที่ถูกเผาไหม้หรือการใช้งานเพื่อกันน้ำต่าง ๆ เสื้อผ้ากีฬาที่ขยายได้เมื่อร่างกาย อุณหภูมิสูงเพื่อขับเหงื่อและหดลงเท่าเดิมเมื่ออุณหภูมิลดลงกลับสู่ปกติ
การเดินทางสู่อนาคตประกอบด้วยวัสดุและการใช้งานใหม่ๆ ที่น่าสนใจอีกมากมาย หลังจากนี้จะมีบทความอธิบายการใช้งานของวัสดุอัจฉริยะต่าง ๆ
